Bukszpan wieczniezielony zwany także gryszpanem to bardzo popularny krzew liściasty uprawiany w Polsce. Naturalnie występuje na południu i zachodzie Europy. Nie gubi liści na zimę, dlatego chętnie sadzi się go i formuje jako żywopłot.
Krzew posiada małe listki w kształcie elipsy. Pędy krzaka gdy są młode są koloru jasnozielonego. Z czasem ciemnieją do głębokiego odcieniu zieleni. Krzew wygląda okazale przez cały rok, ponieważ nie gubi liści na zimę.
Choć znany głównie ze swoich zimozielonych liści, bukszpan tworzy również kwiaty. Są one małe i niepozorne, o żółtawym odcieniu, pozbawione płatków. Kwiaty pojawiają się na krzakach w kątach liści pomiędzy marcem a kwietniem i służą jako pokarm dla zapylaczy. Tak, bukszpan zalicza się do roślin miododajnych.
Bukszpan wieczniezielony – odmiany
Do najpopularniejszych odmian bukszpanów wieczniezielonych należą:
- Suffroticsa – odmiana bukszpanu znosząca nawet bardzo częste i radykalne cięcie. Świetnie sprawdza się w roli niskich żywopłotów. Charakteryzuje się tym, że jest niższa od pozostałych odmian – nie przekracza metra wysokości.
- Elegantissima – tę odmianę charakteryzują listki z białą obwódką. Jeśli chcesz uprawiać bukszpan w donicy, postaw właśnie na tę odmianę. Choć w roli żywopłotu również dobrze się sprawdza.
- Faulkner – odmiana o pięknych drobnych liściach. Sadzi się go w formie żywopłotu. Dorasta do 1,5 m wysokości. Uważa się, że jest to najbardziej odporna na mróz odmiana.
Choć zdaje się być niepozorny, bukszpan jest niestety trujący. Roślina zawiera niebezpieczne dla zdrowia alkaloidy, które mogą doprowadzić do okresowego paraliżu.
Jak uprawiać bukszpany?
Jeśli chodzi o stanowisko to najlepsze dla nich są półcienie i cień, ale w pełnym słońcu również sobie poradzą. Wymagania glebowe również mają niewielkie. W środowisku naturalnym rosną bowiem na ziemiach kamienistych i gliniastych. Najlepiej im jednak będzie na żyznym podłożu bogatym w wapń i przepuszczalnym.
Jedyne czego nie lubią bukszpany to przedłużających się okresów suszy. Dlatego warto od czasu do czasu w upalne lato podlać te krzaki.
Choć bukszpan wieczniezielony nie gubi liści zimą, nie oznacza to, że jest mrozoodporny. Zwłaszcza mniejsze krzaki są szczególnie narażone na chłody, dlatego warto osłonić je przed wiatrem i mrozem.
Jak długo rośnie bukszpan?
Bukszpany należą do roślin długowiecznych i wolno rosnących. Niektóre krzaki dożywają do 700 lat.
Cięcie bukszpanu
Bukszpan to jeden z najpopularniejszych krzewów do tworzenia żywopłotów, ponieważ bardzo dobrze znosi wszelkie cięcia i formowania. Przycinanie ponadto pięknie zagęszcza bryłę krzaka. Odpowiednio przycięty krzak pełni w ogrodzie funkcję reprezentacyjną przez cały rok.
Pierwsze cięcie w sezonie wykonujemy z początkiem wiosny, a kolejne w połowie lata. Przycinamy bukszpan dopiero, gdy już się przyjmie w gruncie. Pod żadnym pozorem nie tniemy nowych sadzonek. Formowanie krzaka polega na przycięciu młodych przyrostów o połowę. Na początku sezonu warto również skrócić zbyt długie gałązki oraz pousuwać wszystkie suche pędy.
Z bukszpanów można zrobić nie tylko żywopłot. Często spotyka się uformowane w kule lub stożki bukszpanowe krzaki. Bardziej wprawni ogrodnicy tworzą z nich piękne ogrodowe rzeźby a nawet labirynty.
Do strzyżenia należy używać ostrych nożyc lub sekatora. Tępe narzędzia nie tylko mogą uszkodzić roślinę, ale spowodować infekcje grzybicze.
Jeszcze jedna zasada – im bardziej radyklane cięcie przeprowadzamy, tym potem bardziej musimy roślinę odżywić.
Zastosowanie bukszpanów w ogrodzie
Jak już wspomnieliśmy, bukszpany świetnie nadają się do formowania jednolitych żywopłotów. Tworzą gęste, nieprześwitujące zielone mury, które idealnie osłaniają nas od wścibskich oczu sąsiadów. Ponadto sadzi się je jako rośliny na obwódki rabat i nasadzeń.
Ciężkie i twarde drewno bukszpanowy wykorzystuje się z kolei do wyrabiania instrumentów i klocków rytmicznych.
Szkodniki – co zagraża bukszpanom
Największym zagrożeniem ostatnich lat, które wprost dziesiątkuje bukszpany jest ćma bukszpanowa. To szkodnik, który w naszych rejonach pojawił się z Azji jako gatunek inwazyjny. Ponieważ nie ma naturalnie występujących wrogów, rozmnaża się w zastraszającym tempie, dziesiątkując wieloletnie nasadzenia bukszpanów w zaledwie kilka tygodni a nawet dni. Zagrożenie dla rośliny stanowią gąsienice ćmy bukszpanowej, które żywią się liśćmi krzaka.
Drugim najczęściej potykanym szkodnikiem zagrażającym naszym bukszpanom jest miodówka bukszpanowa. Podobnie jak w przypadku ćmy, atakowane są liście, które owad oblepia lepką substancją.
Warto zadbać o swojego zielonego przyjaciela i co jakiś czas przyglądać się stanowi jego liści, a w razie zauważonych szkodników reagować odpowiednio szybko. Bukszpan odwdzięczy się za to piękną koroną i bujnym listowiem, które zimą dodaje odrobinę kolorytu w Twoim ogrodzie.