Zima w ogrodzie to czas, kiedy natura zdaje się zasypiać, ale dla ogrodnika nie jest to sezon bezczynności. Choć rośliny przechodzą w stan spoczynku, a większość terenu przykrywa śnieg, nadal warto podjąć kilka ważnych działań, by odpowiednio przygotować ogród na nadchodzący wiosenny rozkwit. Prace zimowe w ogrodzie pomagają zapobiec szkodom spowodowanym przez mróz, wspierają zdrowie roślin i tworzą solidną bazę dla udanego startu nowego sezonu ogrodniczego.
Zima w ogrodzie – co należy zrobić? Lista prac
Zimowego okres spoczynku nie należy traktować jako przerwy w pracach w ogrodzie. Zimą ogród nie śpi, a tylko drzemie. Nie można go zostawić samemu sobie. Wymaga od nas uwagi nawet wtedy, gdy jest przykryty śniegiem.
Zobacz także: Jesień w ogrodzie
Ochrona roślin przed zimnem
Ochrona roślin przed mrozem to ważny element zimowej pielęgnacji ogrodu, zwłaszcza gdy występują duże spadki temperatury i nagłe wahania pogody. Rośliny wrażliwe na mróz, takie jak niektóre byliny, krzewy ozdobne czy młode drzewka, potrzebują odpowiednich osłon, które zapobiegną przemarzaniu oraz utracie wilgoci. Istnieje kilka sprawdzonych sposobów na ochronę roślin przed chłodem.
Agrowłóknina
To lekki, oddychający materiał, który skutecznie chroni rośliny przed mrozem, przepuszczając przy tym powietrze i wilgoć. Agrowłókninę można owinąć wokół roślin, tworząc warstwę izolacyjną, lub osadzić nad nimi w formie „namiotu”. Warto pamiętać, by nie ściskać roślin zbyt mocno, ponieważ powietrze zatrzymane pod osłoną dodatkowo chroni przed mrozem.
Maty słomiane
Naturalny materiał izolacyjny doskonały do okrywania większych roślin i krzewów. Maty słomiane są wyjątkowo skuteczne, gdyż dobrze izolują ciepło i tworzą naturalną barierę dla mrozu. Można je stosować w przypadku delikatnych roślin, które wymagają grubszej ochrony. Maty słomiane są biodegradowalne, więc po zimie mogą zostać wykorzystane jako ściółka lub kompost.
Stroisz
Jest to naturalny materiał do okrywania roślin na zimę, zwykle w postaci gałązek iglaków, takich jak świerk, sosna czy jodła. Zapewnia dobrą ochronę przed mrozem i wiatrem, przepuszcza powietrze, a także zatrzymuje ciepło przy roślinach. Można go używać do okrywania delikatnych bylin, krzewów, a także korzeni młodych drzew. Stroisz można pozyskać z przyciętych gałązek iglastych z własnego ogrodu, jeśli mamy takie drzewa, lub zapytać w lokalnych szkółkach roślin i centrach ogrodniczych. Czasem po sezonie choinkowym można również wykorzystać gałęzie pozostałe po świątecznych drzewkach.
Zabezpieczanie pni drzew
W okresie zimowym nagłe zmiany temperatury, np. ogrzewanie pni w słoneczne dni i szybki spadek temperatury w nocy, mogą prowadzić do pękania kory drzew, zwłaszcza młodych i wrażliwych gatunków. Aby tego uniknąć, pnie można zabezpieczyć, stosując np. osłonki z juty, słomy lub białą agrowłókninę. Dodatkowo bielenie pni wapnem odbija promienie słoneczne, zmniejszając ryzyko powstawania pęknięć.
Regularne kontrole osłon są ważne, szczególnie po intensywnych opadach śniegu i mroźnych wiatrach. Zabezpieczone rośliny mają większe szanse na przetrwanie zimy w dobrym stanie i szybciej wracają do pełni zdrowia wiosną.
Zima w ogrodzie – odśnieżanie
Jeśli spadnie śnieg, jednym z ważniejszych zadań w ogrodzie będzie odśnieżanie. Choć śnieg tworzy malowniczy zimowy krajobraz, może również stanowić zagrożenie dla roślin, szczególnie tych o delikatnych gałęziach. Ciężki, mokry śnieg może łamać gałęzie drzew i krzewów, a także zniekształcać ich kształt. Dlatego warto regularnie usuwać nadmiar śniegu, zwłaszcza z roślin iglastych, które mogą łatwiej ulec uszkodzeniu pod jego ciężarem. Strząsanie śniegu z gałęzi zapobiega ich złamaniu i pozwala roślinom przetrwać trudne warunki zimowe.
Dodatkowo, odśnieżanie ścieżek, podjazdów i alejek w ogrodzie zapewnia bezpieczeństwo, zapobiegając poślizgnięciom i ułatwiając poruszanie się po terenie. Należy pamiętać, by nie używać soli drogowej, ponieważ może ona zniszczyć rośliny i glebę. Zamiast tego warto sięgnąć po narzędzia mechaniczne, takie jak łopaty lub odśnieżarki, które skutecznie usuną śnieg, nie szkodząc środowisku ogrodu.
Przy odśnieżaniu ogrodu warto pamiętać, że jeśli masz dom z ogrodem, to również obowiązkiem właściciela jest zadbanie o chodnik przed domem. Niezależnie od tego, czy jest to chodnik prywatny, czy wspólnotowy, w okresie zimowym należy go regularnie odśnieżać, aby zapewnić bezpieczeństwo sobie, rodzinie i przechodniom. Zalegający śnieg czy lód mogą stanowić zagrożenie dla zdrowia, a jego usunięcie jest odpowiedzialnością każdego właściciela nieruchomości. Dbałość o porządek na chodniku to nie tylko kwestia komfortu, ale i obowiązek wynikający z przepisów o utrzymaniu czystości i porządku na terenach publicznych.
Konserwacja narzędzi ogrodowych podczas zimy
Zimowe prace ogrodowe obejmują także konserwację narzędzi, co wpływa na ich długowieczność i sprawność w nadchodzącym sezonie. Ważne jest dokładne oczyszczenie narzędzi, takich jak sekatory, nożyce czy motyki z resztek roślinnych. Można to zrobić przy pomocy drobnego papieru ściernego lub drucianej szczotki. Regularne mycie narzędzi wodą oraz ich dezynfekcja (np. spirytusem) zapobiegną przenoszeniu chorób roślinnych i korozji.
Po sezonie należy również zadbać o kosiarkę. Warto usunąć resztki trawy, błota i liści, a silnik kosiarki spalinowej wymaga dodatkowej konserwacji, np. wymiany oleju czy filtrów. Kosiarki akumulatorowe wymagają naładowania baterii i przechowywania ich w odpowiednich warunkach, najlepiej w temperaturze powyżej 0°C. Odpowiednia konserwacja narzędzi zapewni ich gotowość do użycia w kolejnym sezonie i pomoże w utrzymaniu zdrowia roślin.
Zima w ogrodzie – dokarmianie ptaków
Ptaki często odwiedzają nasze ogrody, wiedząc, że mogą liczyć na „darmową stołówkę”. Jeśli zdecydujemy się na karmienie ich, należy to robić regularnie. Ptaki szybko przyzwyczajają się do takiego źródła pokarmu, a długie przerwy w dostarczaniu jedzenia mogą stanowić dla nich zagrożenie. Należy jednak pamiętać, że dokarmianie ptaków może wiązać się z błędami, które przynoszą więcej szkody niż pożytku, dlatego warto przestrzegać zasady – lepiej nie karmić ich wcale, niż robić to niewłaściwie. Warto wybierać odpowiedni pokarm. Idealne będą mieszanki ziaren dla ptaków, łuskane orzechy, słonecznik, nasiona traw, a także suszone owoce. Unikaj podawania chleba, soli, czekolady, awokado, czy tłustych i solonych przekąsek, ponieważ mogą być one szkodliwe dla ptaków.